Cetuksymab

Cetuksymab

Identyfikacja
Inne nazwy i oznaczenia	IMC-C225, Erbitux, Cetuximab
numer CAS	205923-56-4
DrugBank	BTD00071
Klasyfikacja medyczna
ATC	L01FE01

Cetuksymab (INN: Cetuximab, IMC-C225,Erbitux ATC L01X C06) – jest chimerycznym przeciwciałem monoklonalnym IgG1, uzyskanym z linii komórkowych ssaków (Sp2/0) metodą rekombinacji DNA.

Wskazania

Jest wskazany w leczeniu pacjentów z przerzutującym rakiem jelita grubego, wykazującym ekspresję receptora nabłonkowego czynnika wzrostu (EGFR) u pacjentów bez mutacji KRAS/NRAS:

• w skojarzeniu z chemioterapią,
• w monoterapii u pacjentów po niepowodzeniu leczenia oksaliplatyną i irynotekanem, i u których występuje nietolerancja irynotekanu.

Cetuksymab też jest wskazany w leczeniu pacjentów z rakiem płaskonabłonkowym w obrębie głowy i szyi:

• w skojarzeniu z radioterapią w miejscowo zaawansowanej chorobie,
• w skojarzeniu z chemioterapią opartą na platynie w chorobie nawracającej i (lub) z przerzutami^[1].

Mechanizm działania

Cetuksymab jest chimerycznym przeciwciałem monoklonalnym IgG1 skierowanym swoiście przeciwko receptorowi nabłonkowego czynnika wzrostu (EGFR). Szlaki sygnałów przekazywanych przez EGFR związane są z kontrolą przeżycia komórek, progresją cyklu komórkowego, angiogenezą, migracją komórek i inwazją komórkową/przerzutowaniem. Cetuksymab wiąże się z EGFR z powinowactwem od około 5- do 10 razy silniejszym niż jego endogenne ligandy. Cetuksymab blokuje wiązanie endogennych ligandów EGFR, powodując zahamowanie czynności receptora. Powoduje to internalizację EGFR i może prowadzić do zmniejszenia ekspresji EGFR. Cetuksymab działa również na efektorowe komórki cytotoksyczne układu immunologicznego, ukierunkowując je na komórki wykazujące ekspresję EGFR (cytotoksyczność komórkowa zależna od przeciwciał; ang. Antibody dependent cell-mediated cytotoxicity, ADCC). Cetuksymab nie wiąże się z innymi receptorami należącymi do rodziny HER. Produkt białkowy protoonkogenu KRAS (ang. Kirsten rat sarcoma 2 viral oncogene homologue)jest centralnym czynnikiem przekazującym sygnał EGFR w dół szlaku sygnałowego. W przypadku nowotworów aktywacja KRAS przez EGFR przyczynia się za pośrednictwem EGFR do zwiększenia proliferacji, przeżycia i wytwarzania czynników pro-angiogennych. KRAS jest jednym z najczęściej aktywowanych onkogenów w raku występującym u ludzi. Mutacje genu KRAS w określonych miejscach, tzw. „hot-spot” (głównie kodonach 12 i 13), prowadzą do konstytutywnej aktywacji białka KRAS, niezależnie od sygnałów przekazywanych przez EGFR.

Dalsze badania kliniczne

Wyniki metaanalizy, obejmującej 4 badania (2018 pacjentów), przedstawionej 22 września 2009 roku na kongresie onkologicznym ECCO 15 – ESMO 34 wykazały skuteczność cetuksymabu w leczeniu raka niedrobnokomórkowego płuc. U pacjentów otrzymujących cetuksymab ryzyko śmierci w trakcie kolejnych 3 lat od leczenia było mniejsze o 13% w porównaniu z pacjentami, którzy otrzymywali tylko chemioterapię. Ponadto cetuksymab wydłużył czas do progresji choroby o 10% oraz o 48% zwiększył szansę na obkurczenie się guzów nowotworowych^[2].

Aktualnie (2010 r.) trwają dalsze badania cetuksymabu w raku płuca^[3]:

• Trial With Cetuximab in Maintenance Therapy After Platinum Based Chemotherapy in First Line Treatment of Non-small Cell Lung Cancer (NSCLC) (NEXT), [w:] ClinicalTrials.gov, National Institutes of Health, NCT00820755  (ang.).
• Erbitux in Combination With Xeloda and Cisplatin in Advanced Esophago-gastric Cancer (EXPAND), [w:] ClinicalTrials.gov, National Institutes of Health, NCT00678535  (ang.).
• Docetaxel or Pemetrexed With or Without Cetuximab in Patients With Recurrent or Progressive Non-Small Cell Lung Cancer, [w:] ClinicalTrials.gov, National Institutes of Health, NCT00095199  (ang.).

Częste działania niepożądane

Głównymi działaniami niepożądanymi cetuksymabu są reakcje skórne, które występują u ponad 80% pacjentów, hipomagnezemia, która występuje u ponad 10% pacjentów i reakcje związane z podaniem wlewu dożylnego, które występują z łagodnymi lub umiarkowanymi objawami u ponad 10% pacjentów i z ciężkimi objawami u ponad 1% pacjentów. Ponadto:

• limfopenia
• tachykardia
• bóle brzucha
• nudności
• wymioty
• biegunka
• gorączka
• zmęczenie
• dreszcze

Przypisy

Bibliografia

• G. Wang, R.K. Kelley, Gappnet. KRAS mutational analysis for colorectal cancer: Application: Pharmacogenomic. „PLoS Curr”, 2010. DOI: 10.1371/currents.RRN1175. PMID: 20877448. Sprawdź autora:3.
• M.A. Tejani, R.B. Cohen, R. Mehra. The contribution of cetuximab in the treatment of recurrent and/or metastatic head and neck cancer. „Biologics”. 4, s. 173–185, 2010. PMID: 20714355. 
• J.E. Frampton. Cetuximab: a review of its use in squamous cell carcinoma of the head and neck. „Drugs”. 70 (15), s. 1987–2010, Oct 2010. DOI: 10.2165/11205010-000000000-00000. PMID: 20883055. 

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona leku ERBITUX