Ofakim

Ülke İsrailİlçeGüney ilçesiKuruluş19 Nisan 1955Nüfus • Toplam35.506

Ofakim (İbranice: אֳפָקִים ʾŎfāqīm veya אוֹפָקִים ʾŌfāqīm, "ufuklar"), İsrail'in Güney ilçesinde, Beerşeba'nın 20 kilometre batısında yer alan bir şehirdir. 1955 yılında belediye statüsü kazanmıştır. Şehrin yüzölçümü 10.000 dönüm (~3.9 mil kare; 10 km²) olup, 2022 yılı itibarıyla 35.506 nüfusa sahiptir.

Ofakim, 1955 yılında bir kasaba kurulmuş ve uzun yıllar boyunca önemli bir tekstil üretim merkezi olmuştur. Ancak tekstil üretiminin İsrail dışına taşınması ekonomik durgunluğa neden olmuş ve Ofakim uzun süre yüksek yoksulluk ve işsizlik oranları ile mücadele etmiştir. Sonrasında yeni fabrikaların açılmasıyla şehir büyük bir gelişim sürecine girmiştir. 2023 Hamas-İsrail Savaşı'nda Hamas savaşçıları Ofakim'e sızmış ve İsrail güçleriyle bir çatışma yaşanmıştır. Ertesi gün İsrail Savunma Kuvvetleri (İSK) şehri Hamas savaşçılarından temizlemiştir.^[1]

Tarihçe

1948 öncesinde, bölge Hirbat Futais (Arapça: خربة فطيس) olarak bilinen, El Tihaya kabilesinin El Kadirat topluluğuna bağlı Bedevilerin yaşadığı bir yerleşim yeriydi. Bu yerleşim, "Futeis Vadisi" boyunca uzanan ve Gazze Vadisi'ne dökülen mevsimlik bir nehrin kıyısında bulunuyordu. Köy, birkaç kerpiç evden oluşuyordu ve Bedevi halkı buğday, arpa ve kavun yetiştiriciliği ile koyun ve keçi yetiştiriciliği yapıyordu.^[2] Osmanlı İmparatorluğu'nun Bedevi kabileleri arasındaki çatışmalar nedeniyle endişe duyduğu bu stratejik konumdaki köy, Beerşeba-Gazze yolu boyunca yer almaktaydı ve Osmanlılar yakınlarda bir askerî kale inşa etmişlerdi. 1948 Savaşı sırasında (An-Far Operasyonu), köy İSK tarafından ele geçirildikten sonra yerli Bedeviler El Muharraka'ya kaçmış, oradan da Gazze Şeridi'ne sürülmüşlerdir.^[3] Bedevilerin terk ettiği köy, Eylül veya Ekim 1948'de İsrail Savunma Kuvvetleri (İSK) tarafından "askerî" sebeplerle yok edilmiştir.^[4]

Ofakim, 1955 yılında Osmanlı kalesinin ve Hirbat Futais'in bulunduğu alanda, çevredeki kırsal topluluklara bir kent merkezi olarak kurulmuştur.^[5][6] İlk sakinleri Fas ve Tunus'tan gelen göçmenlerdi ve 1955 yılında nüfus yaklaşık 600 kişiydi. İlk yıllarda sakinler barakalarda ve teneke kulübelerde yaşadılar, ancak kalıcı konutların inşası hızla ilerledi ve inşaat sektörü erken dönemlerde ana gelir kaynağı oldu. 1956 yılının sonlarında, Süveyş Krizi'nin ardından Mısır'dan sürülen Yahudi mülteciler İsrail'e geldi ve aralarından bazıları Karaim Yahudileri de dahil olmak üzere 150 Mısırlı-Yahudi göçmen ailesi Ofakim'e yerleşti. Sonraki yıllarda İran'dan 170 Yahudi aile, ayrıca Hindistan ve Romanya'dan da ek göçmenler geldi. 1958 yılında, Ofakim'e yerel konsey statüsü verildi.

1950'lerin sonlarında, inşaat istihdamı sağlayan ana sektördü ve ayrıca bazı sakinler de yakınlardaki alanlarda tarımla uğraşıyordu. Sanayi de ilerideki zamanlarda Ofakim'de yerleşmeye başladı. İlk olarak bir elmas parlatma tesisi kuruldu, ardından 1959'da iki tekstil fabrikası açıldı. Aynı dönemde, kasabanın sokakları asfaltlandı, kamu parkları kuruldu ve yeni okullar açıldı. 1961 yılında nüfus 4.600'e ulaştı.

Diğer yeni kasabalarda olduğu gibi, Ofakim'in ekonomisinde sanayi sektörü tarihsel açıdan önemli bir rol oynamıştır. 1972 yılında, ücretli işçilerin %32'si (754 kişi) bu sektörde çalışıyordu ve 1983 yılında bu sayı 924 kişiye (%23) çıktı. Bu dönemde tekstil sanayi Ofakim ekonomisinde baskın hale geldi. Birçok tekstil fabrikası kuruldu ve bu sektör en çok işçiyi istihdam etti. 1982-83 yılları arasında %72'den, 1972 yılında %82'ye kadar çalışanların çoğunu tekstil sanayi istihdam ediyordu. Of-Ar (Ofakim-Argentina'nın kısaltması) tekstil fabrikası önemli bir işveren olmuştu.^[7] 1983'te nüfus 12.600'e ulaştı.

İsrail tekstil üreticilerinin, üretimlerini düşük işgücü maliyetlerine sahip diğer ülkelere, özellikle Güneybatı Asya'ya, Mısır'a ve Ürdün'e taşımaya başlamasıyla Ofakim'in ekonomisi geriledi. 1980'lerin ortalarından itibaren, şehirdeki tekstil fabrikaları kapanmaya başladı ve sonuncusu 1995'te kapandı. Bu, nüfusun büyük bir kısmını işsiz bıraktı. 1990'ların başlarında, eski Sovyetler Birliği'nden İsrail'e kitlesel Yahudi göçü sırasında Ofakim'e 7.000'den fazla Sovyet göçmen geldi ve ağır sübvansiyonlu konutlarla desteklendiler. Bu durum iş alanında rekabeti daha da artırdı ve Sovyet göçmenlerin genellikle eğitimli olmaları nedeniyle, genellikle niteliksiz veya yarı nitelikli olan yerel nüfusa kıyasla mevcut az sayıdaki işi daha kolay elde edebildiler. Aynı dönemde şehir Etiyopya'dan gelen göçmenleri de kabul etti. 1990'larda şehre birkaç fabrika daha taşındı, bunlardan biri 1996'da açılan bir elektronik fabrikası olmasına karşın işsizlik yüksek kalmaya devam etti.^[8] Ofakim, İsrail'de ekonomik açıdan zor durumda olan bir şehir olarak ün kazandı. 1997 yılında, Ofakim'in %15.3 ile İsrail'deki en yüksek işsizlik oranına sahip olduğu tespit edildi.^[9] 2004 yılında, yine %14'ün biraz üzerinde işsizlik oranıyla en yüksek işsizlik oranına sahipti.^[10]

2007 yılında, İsrail İçişleri Bakanlığı, Ofakim Belediye Başkanı Avi Asaraf ve belediye meclisinin tamamını, Ofakim için bir kurtarma planını uygulamada başarısız oldukları için görevden aldı.^[11] Daha sonra Zvika Greengold yeni belediye başkanı oldu.

2000 ve 2010'lu yıllar boyunca, Ofakim ekonomisinde kademeli olarak iyileşmeler görüldü. Ofakim'de yeni fabrikalar açmak için vergi teşvikleri verildi ve küçük işletmeleri destekleyen bir kuruluş olan MATI'nin bir şubesi açıldı. Yüksek teknoloji sektörü de Ofakim'e girdi. Şehir, şu anda büyük bir gelişim sürecinden geçmektedir.

Ofakim, 7 Ekim 2023'te Hamas liderliğindeki İsrail'e yönelik saldırı sırasında Filistinli güçler tarafından istila edildi.^[12] 8 Ekim 2023'te İSK şehri geri aldı.^[1] Saldırıda aralarında altı polisin de bulunduğu yaklaşık 50 İsrailli hayatını kaybetti.^[13]

Demografi

2010 yılında, sakinlerin yaklaşık beşte biri Haredi ve üçte biri eski Sovyetler Birliği'nden gelen göçmenlerden oluşuyordu. Geri kalanların çoğu, 1950'ler ve 1960'larda kasabaya gelen ilk nesil göçmenlerin üyeleri ve torunlarıydı. Ayrıca, Etiyopyalı Yahudilerden ve İsrail yetkilileriyle işbirliği yaptıktan sonra İsrail'e yerleşen Gazze Şeridi'nden gelen Filistinlilerden oluşan küçük topluluklar da vardır.^[5][6]

İsrail Merkezi İstatistik Bürosuna göre Ofakim'in 2019 yılında nüfusu 30.662 idi ve nüfus yılda %1,4 oranında artıyordu. Ofakim'deki Arap nüfusun oranı çok küçük olup yaklaşık %0.7'dir.^[14]

Ekonomi

2013 yılında, Ofakim sakinlerinin yaklaşık %40'ı şehirde çalışıyordu. Ofakim'de 2.000 dönümlük arazide yaklaşık 20 fabrika bulunuyordu. Bazı sakinler de yüksek teknolojide çalışmaktadır.^[15]

Eğitim

2001 yılında, şehirde 21 okul ve 4.704 öğrenci vardı. Bunlardan 13'ü ilkokul (3.079 öğrenci) ve 8'i lise (1.625 öğrenci) idi.

Spor

İsrail'in 14 tenis merkezinden biri Ofakim'de bulunmaktadır.^[16] 1990 yılında açılan bu merkezde altı kort vardır. Şehirde ayrıca bir futbol stadyumu da bulunuyor. Ofakim çevresindeki Nahal Shomriya bisiklet rotası 2010 yılında açıldı. Bu 60 santimetre genişliğindeki tekli rota, Ofakim Ormanı'ndaki 1.500 dönümlük bir alan boyunca, Nahal Şomriya ve Nahal Patiş'ten geçerek ve sekiz yerel moşavın etrafında dolaşarak uzanıyor.^[17]

Ulaşım

Karayolu 25 ve 241 yolu ile Ofakim'e erişim sağlanabilmektedir. Ofakim, Trans-İsrail Otoyolu'na Karayolu 264 üzerinden bağlıdır.

Ofakim'i Tel Aviv ve Beerşeba ile bağlayan demiryolu hattı Aşkelon-Beerşeba Demiryolu, Ağustos 2015'te hizmete açılmıştır ve bu hat Aşkelon ile Beerşeba arasındaki demiryolu hattını da nihayet bağlamıştır. Ofakim tren istasyonu 31 Aralık 2015'te açılmıştır.^[18] Demiryolu hattı, Ofakim'i güneydoğuda Beerşeba'ya ve kuzeybatıda Aşkelon'a ve ötesinde Tel Aviv'e bağlamaktadır.

Ofakim'e en yakın büyük uluslararası havalimanı olan Ben Gurion Havalimanı, Trans-İsrail Otoyolu üzerinden yaklaşık 101 km kuzeyde yer almaktadır.

Tanınmış kişiler

• Shimshon Pincus (y. 1944-2001), haham
• Oren Smaca (d.1970), Olimpik judocu
• Robert Tivyaev (d. 1961), eski Knesset üyesi

Kaynakça