Açık kaynak yazılım
Açık kaynak yazılım ya da açık kaynak kodlu yazılım, telif hakkı sahibinin kullanıcılara yazılımı ve kaynak kodunu herhangi bir amaç için kullanma, inceleme, değiştirme ve dağıtma haklarını verdiği bir lisans kapsamında yayınlanan bilgisayar yazılımıdır.[1] Halka açık bir şekilde ortak çalışmaya dayalı bir şekilde geliştirilebilir. Açık kaynak yazılım, açık işbirliğinin önde gelen bir örneğidir.[2] Bu, kodlama yeteneğine sahip herhangi bir kullanıcının geliştirmeye çevrimiçi olarak katılabileceği ve olası katkıda bulunanların sayısının sınırsız olduğu anlamına gelir. Kodu inceleme yeteneği, halkın yazılıma olan güvenini kolaylaştırır.
Açık kaynak kodlu yazılım geliştirme, tek bir şirketin geliştirdiği yazılımın ötesinde farklı bakış açıları getirebilir. Standish Group tarafından hazırlanan bir 2008 raporu, açık kaynaklı yazılım modellerinin benimsenmesinin tüketiciler için yılda yaklaşık 60 milyar dolar tasarruf sağladığını belirtti.[3]
Açık kaynak yazılımlar, kullandıkları lisans gereğince isteyen kişi ve grupların yazılımı kendi kişisel ihtiyaçlarına uyarlamalarına ve sonunda değişikliği benzer tercihlere sahip kullanıcılar için bir çatal olarak yayınlamalarına olanak tanır.
Tanım
Açık Kaynak Girişimi'nin (OSI) tanımı, uluslararası düzeyde birçok hükümet ve şirket tarafından standart veya fiili tanım olarak tanınmaktadır.[4] Açık Kaynak Girişimi, bir yazılım lisansını açık kaynak olarak kabul edip etmediğini belirlemek için Açık Kaynak Tanımını kullanır. Tanım, 1997 yılında Bruce Perens öncülüğünde yazılan Debian Özgür Yazılım Yönergeleri'ne dayanmaktadır. Perens, Debian Özgür Yazılım Yönergelerini oluştururken Özgür Yazılım Vakfı'nın "dört özgürlük" tanımını kullanmamıştır. Şubat 1998'de Açık Kaynak Girişimi'nin kurulması ile beraber Perens, yönergede Debian referanslarını "açık kaynak" ile değiştirilerek ve bir miktar revize edilerek Açık Kaynak Tanımı oluşturmuştur.[5]
Perens'in tanımına göre yazılımın hızlı bir şekilde gelişmesini sağlamak amacıyla herhangi bir kuruluş veya kullanıcı tarafından kullanıma veya dağıtıma çok az kısıtlama getirmesi, açık kaynağın açık bir özelliğidir.
Terim olarak açık kaynak
Terim olarak "açık kaynak" 3 Şubat 1998'de özgür yazılım topluluğundan bir grup insanın, özgür yazılım kavramındaki "özgür" kelimesinin ima ettiği felsefi ve siyasi gündem yerine özgür yazılımın iş dünyasına pragmatik terimlerle tanıtılmasını tartışmak üzere Kalifornia'nın Palo Alto şehrinde yapılan toplantıda önerildi.[6] Ertesi gün Linus Torvalds destek verdi. Bruce Perens gruba "açık kaynak" ticari markasını oluşturmayı ve bu web sitesini barındırmayı teklif etti ve bir hafta sonra www.opensource.org web sitesini açtı. Richard Stallman bu terimi benimsemedi.
"Açık", "özgür" ve "özgür ve açık"
Bir yazılımın açık kaynak sayılması için Açık Kaynak Tanımı'na uyması, bir özgür yazılım sayılması için Özgür Yazılım Tanımı'na uyması gerekir. Bu iki tanım pratikte birbirine çok yakın olduklarından tüm özgür yazılımlar aynı zamanda açık kaynak yazılımdır. Neredeyse tüm açık kaynak yazılımlar da özgür yazılımdır. Buna karşın açık kaynak yazılım ve özgür yazılım destekçileri arasında süregelen bir tartışma mevcuttur. "Özgür" ve "açık kaynak" kelimeleri arasında tarafsız bir yol izlemek isteyenler ise genellikle "özgür ve açık kaynak" terimini kullanmaktadır.
Açık kaynak yazılım geliştirme
Geliştirme modeli
Açık kaynağın etkili ismi Eric Raymond , 1997 tarihli Katedral ve Pazar isimli yayınında açık kaynak yazılım geliştirme için katedral ve pazar(çarşı) adını verdiği iki modeli tarif etmekte ve pazar modelini önermektedir.[7]
Raymond, yazılımın geleneksel yöntemlerle geliştirilmesini, bireylerin veya küçük grupların dikkatli ve izole bir çalışmasıyla bir katedral inşa etmeye benzetiyor ve yazılımların pazar tarzı kullanılarak, farklı gündem ve yaklaşımlarla geliştirilmesi gerektiğini öne sürüyor. Katedral modeli olarak adlandırdığı geleneksel geliştirme modelinde ilerleme merkezi bir şekilde gerçekleşir. Roller açıkça tanımlanmıştır, projeyi yönetmekten sorumlu kişiler ve uygulamadan sorumlu kişiler bellidir. Geleneksel yazılım mühendisliği katedral modelini takip eder. Ancak pazar modeli farklıdır. Bu modelde roller açıkça tanımlanmamıştır.
Tarih
1990'ların Sonu: Açık Kaynak Girişimi'nin Kuruluşu
Bilgi işlemin ilk günlerinde, programcılar ve geliştiriciler, birbirlerinden öğrenmek ve bilgi işlem alanını geliştirmek için yazılımları paylaştılar. Sonunda, açık kaynak kavramı 1970-1980 yıllarında yazılımın ticarileştirilmesinin yol tarafına geçti. Ancak, akademisyenler yine de çoğu zaman işbirliği içinde yazılım geliştirdiler. Örneğin, TeX dizgi sistemi[8] ile 1979'da Donald Knuth veya GNU işletim sistemi ile 1983'te Richard Stallman .[9] 1997'de Eric Raymond, hacker topluluğunun ve özgür yazılım ilkelerinin yansıtıcı bir analizi olan The Cathedral and the Bazaar'ı yayınladı. Makale, 1998'in başlarında önemli bir ilgi gördü ve Netscape Communications Corporation'ı popüler Netscape Communicator internet paketini özgür yazılım olarak yayınlamaya motive eden bir faktördü. Bu kaynak kodu daha sonra SeaMonkey, Mozilla Firefox, Thunderbird ve KompoZer'in temelini oluşturdu.
Netscape'in hareketi, Raymond ve diğerlerini Özgür Yazılım Vakfı'nın özgür yazılım fikirlerini ve algılanan faydaları ticari yazılım endüstrisine nasıl getireceklerini araştırmaya yöneltti. FSF'nin sosyal aktivizminin Netscape gibi şirketlere çekici gelmediği sonucuna vardılar ve yazılım kaynak kodu üzerinde paylaşma ve işbirliği yapma iş potansiyelini vurgulamak için özgür yazılım hareketini yeniden markalamanın bir yolunu aradılar.[10] Seçtikleri yeni terim, yakında Bruce Perens, yayıncı Tim O'Reilly, Linus Torvalds ve diğerleri tarafından benimsenen "açık kaynak" idi. Açık Kaynak Girişimi, yeni terimin kullanımını teşvik etmek ve açık kaynak ilkelerini duyurmak için Şubat 1998'de kuruldu.[11]
Açık Kaynak Girişimi yeni terimin kullanımını teşvik etmeye ve bağlı olduğu ilkeleri duyurmaya çalışırken, ticari yazılım satıcıları kendilerini özgürce dağıtılmış yazılım kavramı ve bir uygulamanın kaynak koduna evrensel erişim tarafından giderek daha fazla tehdit altında buldular. 2001 yılında bir Microsoft yöneticisi kamuoyuna açık kaynağın bir fikri mülkiyet yok edicisi olduğunu belirtti ve "yazılım işi ve fikri mülkiyet işi için bundan daha kötü olabilecek bir şey hayal edemiyorum." dedi.[12] Bununla birlikte, Özgür ve açık kaynaklı yazılım, tarihsel olarak özel yazılım geliştirmenin ana akımının dışında bir rol oynamış olsa da, Microsoft kadar büyük şirketler internette resmi açık kaynak varlıkları geliştirmeye başladılar. IBM, Oracle, Google ve State Farm, günümüzün rekabetçi açık kaynak pazarında ciddi bir kamu payına sahip şirketlerden sadece birkaçı. FOSS'un geliştirilmesiyle ilgili kurumsal felsefede önemli bir değişiklik oldu.[13]
Özgür yazılım hareketi 1983'te başlatıldı. 1998'de bir grup birey, özgür yazılım teriminin daha az belirsiz[14][15][16] ve kurumsal dünya için daha rahat bir ifade olarak açık kaynaklı yazılım (OSS) ile değiştirilmesi gerektiğini savundu.[17] Yazılım geliştiricileri, yazılımlarını açık kaynak lisansı ile yayınlamak isteyebilirler, böylece herkes aynı yazılımı geliştirebilir veya dahili işleyişini anlayabilir. Açık kaynaklı yazılımla, genellikle herkesin üzerinde değişiklik yapmasına, onu yeni işletim sistemlerine ve komut seti mimarilerine taşımasına, başkalarıyla paylaşmasına veya bazı durumlarda pazarlamasına izin verilir. Akademisyenler Casson ve Ryan, açık kaynağın benimsenmesi için birkaç politika temelli nedene işaret ettiler - özellikle, aşağıdaki kategorilerde (çoğu tescilli formatla karşılaştırıldığında) açık kaynaktan yükseltilmiş değer önerisi:
- Güvenlik
- Satın alınabilirlik
- Şeffaflık
- Süreklilik
- Birlikte çalışabilirlik
- Esneklik
- Yerelleştirme - özellikle yerel yönetimler bağlamında (yazılım kararlarını veren). Casson ve Ryan, özel mülk yazılım satın almaya veya açık kaynaklı bir seçeneği uygulamaya karar verirken bu faktörlerin dikkatli bir şekilde analiz edilmesini içeren "hükümetlerin doğal bir sorumluluğu ve vergi mükelleflerine karşı güvene dayalı bir görevi olduğunu" savunuyorlar.[18]
Açık Kaynak Tanımı, bir açık kaynak felsefesi sunar ve açık kaynaklı yazılımın kullanım, değişiklik ve yeniden dağıtım koşullarını daha da tanımlar. Yazılım lisansları, aksi takdirde telif hakkı sahibine telif hakkı yasası tarafından saklı tutulan hakları kullanıcılara verir. Birkaç açık kaynak yazılım lisansı, Açık Kaynak Tanımı sınırları dahilinde uygun niteliklere sahiptir. En göze çarpan ve popüler örnek, "daha fazla geliştirme ve uygulamanın aynı lisans altında olması koşuluyla ücretsiz dağıtıma izin veren" ve dolayısıyla ücretsiz olan GNU Genel Kamu Lisansıdır (GPL).[19]
Kaynakça
- ^ Understanding Open Source and Free Software Licensing. O'Reilly Media. 2008. s. 4. ISBN 9780596553951. 30 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2021.
- ^ Levine (30 Aralık 2013). "Open Collaboration for Innovation: Principles and Performance". Organization Science. 25 (5): 1414-1433. doi:10.1287/orsc.2013.0872. ISSN 1047-7039.
- ^ "Creating wealth with free software". Free Software Magazine. 5 Ağustos 2008. 8 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2008.
- ^ "Uluslararası Yetki ve Tanınma". Opensource.org. 21 Nisan 2015. 23 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Açık Kaynak Tanımı". Açık Kaynak Girişimi. 23 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2024.
- ^ Tiemann, Michael (19 Eylül 2006). "History of the OSI". Açık Kaynak Girişimi. 1 Ekim 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2008.
- ^ Raymond, Eric (2005). "The Cathedral and the Bazaar (originally published in Volume 3, Number 3, March 1998)". First Monday. ISSN 1396-0466.
- ^ Gaudeul (2007). "Do Open Source Developers Respond to Competition? The LaTeX Case Study". Review of Network Economics (İngilizce). 6 (2). doi:10.2202/1446-9022.1119. ISSN 1446-9022.
- ^ Forge your Future with Open Source. Pragmatic Programmers. 2018. ISBN 978-1-68050-301-2.
- ^ "Producing Open Source Software – How to Run a Successful Free Software Project". O'Reilly Media. 2016. 22 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2016.
But the problem went deeper than that. The word "free" carried with it an inescapable moral connotation: if freedom was an end in itself, it didn't matter whether free software also happened to be better, or more profitable for certain businesses in certain circumstances. Those were merely pleasant side effects of a motive that was, at its root, neither technical nor mercantile, but moral. Furthermore, the "free as in freedom" position forced a glaring inconsistency on corporations who wanted to support particular free programs in one aspect of their business, but continue marketing proprietary software in others.
- ^ "History of the OSI". Opensource.org. 8 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Microsoft Raps Open-Source Approach". CNET News. 3 Mayıs 2001. 29 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Jeffrey Voas, Keith W. Miller & Tom Costello. Free and Open Source Software. IT Professional 12(6) (November 2010), pg. 14–16.
- ^ "Goodbye, "free software"; hello, "open source"". catb.org. 12 Nisan 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
The problem with it is twofold. First, ... the term "free" is very ambiguous ... Second, the term makes a lot of corporate types nervous.
- ^ "The Cultural Significance of free Software – Two Bits" (PDF). Duke University press – durham and london. 2008. s. 99. 27 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
Prior to 1998, Free Software referred either to the Free Software Foundation (and the watchful, micromanaging eye of Stallman) or to one of thousands of different commercial, avocational, or university-research projects, processes, licenses, and ideologies that had a variety of names: sourceware, freeware, shareware, open software, public domain software, and so on. The term Open Source, by contrast, sought to encompass them all in one movement.
- ^ "Free software – Free software is a junkyard of software spare parts". InfoWorld. 23 Haziran 1983. 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2016.
"In contrast to commercial software is a large and growing body of free software that exists in the public domain. Public-domain software is written by microcomputer hobbyists (also known as "hackers") many of whom are professional programmers in their work life. [...] Since everybody has access to source code, many routines have not only been used but dramatically improved by other programmers."
- ^ "Goodbye, "free software"; hello, "open source"". 8 Şubat 1998. 12 Nisan 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2008.
After the Netscape announcement broke in January I did a lot of thinking about the next phase – the serious push to get "free software" accepted in the mainstream corporate world. And I realized we have a serious problem with "free software" itself. Specifically, we have a problem with the term "free software", itself, not the concept. I've become convinced that the term has to go.
- ^ Ryan (May 2006). "Open Standards, Open Source Adoption in the Public Sector, and Their Relationship to Microsoft's Market Dominance by Tony Casson, Patrick S. Ryan :: SSRN". Papers.ssrn.com.
- ^ Holtgrewe (2004). "Articulating the Speed(s) of the Internet: The Case of Open Source/Free Software". Time & Society (Submitted manuscript). 13: 129-146. doi:10.1177/0961463X04040750. 21 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2021.
