Mikołaj z Gorzkowa
 Portret imaginacyjny Mikołaja z Gorzkowa, rycina Jana Matejki (1873) | ||
| ||
| Data śmierci | 1414 | |
|---|---|---|
| Wyznanie | katolicyzm | |
| Kościół | ||
| Nominacja biskupia | styczeń 1408 | |
| Sakra biskupia | brak danych | |
Mikołaj z Gorzkowa herbu Gierałt (zm. 1414) – biskup wileński, od 1402 był trzecim w historii rektorem uniwersytetu w Krakowie, oficjał biskupa krakowskiego od ok. 1396, kustosz sandomierski, kanonik krakowski, dziekan Kościoła św. Floriana w Krakowie, filozof i prawnik.
Życiorys
Pochodził z Gorzkowa koło Kazimierzy Wielkiej. Studiował w Pradze, gdzie w 1370 został bakałarzem na Wydziale Sztuk Wyzwolonych, następnie magistrem. W 1374 zapisał się na wydział prawny uniwersytetu praskiego i przed 1382 został tam bakałarzem. Między 1385 a 1387 uzyskał doktorat prawa kanonicznego[1].
Był sygnatariuszem aktu Unii horodelskiej 1413 roku[2].
Był jedną z czołowych postaci początków Uniwersytetu Krakowskiego. Uczestniczył w pierwszych próbach utworzenia uniwersytetu w Krakowie (1390-1392), a po jego odnowieniu (1400) powierzono mu katedrę prawa kanonicznego i urząd pierwszego dziekana Wydziału prawa odnowionego uniwersytetu[3]. 16 października 1401 został wybrany trzecim w historii rektorem Uniwersytetu. Jego zasługi dla uczelni były znaczące i nazywano go "ojcem uniwersytetu"[1]. Pozyskał dlań wiele przywilejów i pozostawił po sobie jego bibliotece cenne rękopisy (m.in. komentarze Mikołaja z Oresme, Jana Buridana, Alberta z Saksonii i Rudolfa z Erfurtu)[1].
W 1407 został biskupem wileńskim. Za czasów jego biskupstwa w książę Witold ufundował szereg nowych parafii i szkół parafialnych, poczynił nadania na rzecz biskupstwa i katedry wileńskiej. W latach 1407-1414 zreformował szkolnictwo litewskie[1].
8 czerwca 2008 r., w ramach uroczystych obchodów 250 lecia kościoła Św. Małgorzaty w Gorzkowie, w obecności władz Uniwersytetu Jagiellońskiego, wewnątrz świątyni nastąpiło odsłonięcie tablicy pamiątkowej poświęconej Mikołajowi z Gorzkowa.
Dzieła
- In philosophiam universam commentaris - dzieło nawiązujące do filozofii Williama Ockhama, zaginione[1].
Przypisy
- ↑ a b c d e Pawlikowski 2011 ↓.
- ↑ Statuta, Prawa Y Constitucie Koronne Łacinskie Y Polskie z Statutow Łaskiego Y Herborta Y Z Constituciy Koronnych Zebrane, Kraków 1600, s. 749.
- ↑ JerzyJ. Stelmach JerzyJ., WacławW. Uruszczak WacławW., Złota księga Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2000 .
Bibliografia
- Gorzkowski Mikołaj, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. VIII, Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1959–1960, 336-337) .
- TomaszT. Pawlikowski TomaszT., Mikołaj z Gorzkowa, [w:] AndrzejA. Maryniarczyk (red.), Encyklopedia filozofii polskiej, t. 2, Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2011, s. 156 .
- p
- d
- e
- p
- d
- e
- ↑ a b c d e f g h i j k l Pełniący funkcję rektora w zastępstwie.
- ↑ Od 1805 do 1809 Uniwersytet połączony z Uniwersytetem Lwowskim i zgermanizowany, 1809 repolonizacja po włączeniu Krakowa do Księstwa Warszawskiego.
- ↑ W latach 1853–1860 rektorów nie wybierano, Uniwersytetem kierował mianowany przez rząd kurator.
- ↑ Sprawował obowiązki rektora Tajnego Uniwersytetu.
Kontrola autorytatywna (osoba):
