Maya Angelou
| Ten artykuł od 2022-08 należy dopracować: wymaga weryfikacji podanych informacji i poprawy stylu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Maya Angelou (2013) | |||
Imię i nazwisko | Marguerite Ann Johnson | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce urodzenia | 4 kwietnia 1928 | ||
Data i miejsce śmierci | 28 maja 2014 | ||
Narodowość | amerykańska | ||
Język | angielski | ||
Dziedzina sztuki | poezja, proza | ||
Odznaczenia | |||
| |||
Strona internetowa |
Maya Angelou, wł. Marguerite Ann Johnson (ur. 4 kwietnia 1928 w St. Louis, zm. 28 maja 2014 w Winston-Salem)[1] – afroamerykańska poetka, pisarka i aktorka odznaczona Narodowym Medalem Sztuk oraz Prezydenckim Medalem Wolności.
Dzieciństwo
Marguerite Ann Johnson urodziła się 4 kwietnia 1928 r. w St. Louis (w stanie Missouri), jako drugie dziecko Bailey'a Johnsona i Vivian (Baxter) Johnson. Kiedy Angelou miała trzy lata, a jej brat cztery, małżeństwo ich rodziców zakończyło się, a ojciec wysłał ich do Stamps w Arkansas, samotnie pociągiem, aby zamieszkali z jego matką – Annie Henderson[2].
Cztery lata później ojciec oddał ją pod opiekę matki w St. Louis. W wieku ośmiu lat była molestowana seksualnie i gwałcona przez partnera matki, mężczyznę o imieniu Freeman. Powiedziała swojemu bratu, który poinformował o tym resztę rodziny. Freeman został uznany za winnego, ale zatrzymano go tylko na jeden dzień. Cztery dni po zwolnieniu Freeman został zamordowany, prawdopodobnie przez wujka Angelou. W efekcie tych zdarzeń Marguerite milczała przez prawie pięć lat.
Według Marci Ann Gillespie i jej współpracowników, którzy napisali biografię o Angelou, to właśnie w tym okresie ciszy Angelou rozwinęła swoją niezwykłą pamięć, miłość do książek i literatury oraz jej zdolność do słuchania i obserwowania otaczającego ją świata.
Kiedy Angelou miała 14 lat, ona i jej brat przeprowadzili się ponownie do matki, która zamieszkała w Oakland w Kalifornii. Podczas II wojny światowej Angelou uczęszczała do California Labor School. W wieku 16 lat została pierwszą (lub jedną z pierwszych) czarnoskórą konduktorką tramwaju linowego w San Francisco[3].
Trzy tygodnie po ukończeniu szkoły, w wieku 17 lat, urodziła syna Clyde'a (który później zmienił nazwisko na Guy Johnson).
Życiorys
Jedna z największych poetek aktywistek na rzecz praw obywatelskich dla czarnoskórej ludności w Stanach Zjednoczonych. Najbardziej znana z utworów autobiograficznych: I Know Why the Caged Bird Sings (1969) i All God's Children Need Traveling Shoes (1986). Jej tom poezji, Just Give Me a Cool Drink of Water 'Fore I Die (1971), był nominowany do Nagrody Pulitzera. Oprócz tego wydała wiele innych zbiorów wierszy.
Pod koniec lat 50. współpracowała z Martinem Lutherem Kingiem. W latach 60. współwydawała gazety w Afryce. W latach 70. wróciła do Stanów Zjednoczonych, ciesząc się uznaniem polityków i naukowców. Na życzenie Billa Clintona odczytała swój wiersz On the Pulse of Morning na jego inauguracji prezydenckiej w 1993.
Obok kariery literackiej i społeczno-politycznej Angelou osiągała także sukcesy jako reżyserka, producentka filmowa i telewizyjna oraz aktorka. Jej scenariusz do filmu Georgia, Georgia z 1971 był nominowany do Nagrody Pulitzera. W 1973 otrzymała nominację do Nagrody Tony jako aktorka za Look Away (rola debiutancka). Była pierwszą czarnoskórą kobietą dopuszczoną do Amerykańskiej Gildii Reżyserów. W 1992 wprowadzona do St. Louis Walk of Fame.
Przypisy
- ↑ MargalitM. Fox MargalitM., Maya Angelou, Lyrical Witness of the Jim Crow South, Dies at 86 [online], nytimes.com, 28 maja 2014 [dostęp 2014-05-29] (ang.).
- ↑ History comH. Editors History comH., Maya Angelou is born [online], HISTORY [dostęp 2020-07-08] (ang.).
- ↑ Maya Angelou, streetcar conductor: the full story [online], Market Street Railway, 16 listopada 2021 [dostęp 2023-05-15] (ang.).
- ISNI: 0000000121191991, 000000036863706X
- VIAF: 7386077
- LCCN: n50024879
- GND: 118503103
- NDL: 00431554
- LIBRIS: tr579xfc059451k
- BnF: 11888860b
- SUDOC: 026687046
- NLA: 35368801
- NKC: jn19990000192
- BNE: XX832678
- NTA: 071878688
- BIBSYS: 90192485
- CiNii: DA00986277
- Open Library: OL28885A
- PLWABN: 9810550293205606
- NUKAT: n96228034
- J9U: 987007257610005171
- PTBNP: 1456948
- CANTIC: a19119550
- LNB: 000220362
- NSK: 000255368
- CONOR: 26612835
- BLBNB: 000599194
- KRNLK: KAC199632617
- LIH: LNB:qtk;=Ca
- PWN: 3869460
- Britannica: biography/Maya-Angelou
- Universalis: maya-angelou
- NE.se: maya-angelou
- SNL: Maya_Angelou
- Catalana: 21426587
- DSDE: Maya_Angelou
- identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 2738