Cieniawa

Cieniawa

wieś
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	nowosądecki
Gmina	Grybów
Liczba ludności (2019)	1667[2]
Strefa numeracyjna	18
Kod pocztowy	33-333[3]
Tablice rejestracyjne	KNS
SIMC	0426897
Położenie na mapie gminy wiejskiej Grybów Cieniawa
Położenie na mapie Polski Cieniawa
Położenie na mapie województwa małopolskiego Cieniawa
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego Cieniawa
49°36′58″N 20°50′49″E/49,616111 20,846944[1]

Cieniawa – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Grybów.

Wieś królewska starostwa sądeckiego w powiecie sądeckim województwa krakowskiego w końcu XVI wieku^[4]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Pochodzenie nazwy

Legenda głosi, że początki wsi sięgają panowania króla Kazimierza Wielkiego (1333–1370). Wędrując po górach, zmęczony długą drogą, król usiadł w cieniu drzew. Odpoczynek był tak przyjemny, że król nazwał to miejsce Cieniawa. Również w naukowych opracowaniach, np. Eugeniusza Pawłowskiego – wybitnego znawcy nazw miejscowych Sądecczyzny i Zdzisława Stiebera – pochodzenie nazwy Cieniawa wyprowadzane jest od ukształtowania terenu i szaty roślinnej. Może więc znaczyć tyle co cienista – prawdopodobnie w chwili zakładania Cieniawy było dużo drzew rzucających cień. Natomiast według Jana Długosza – pisze o tym w swojej Historii Polski – nazwa pochodzi od ściętego lasu. Na dowód Długosz przytacza nazwę śląskiej miejscowości Ścinawa – którą po polsku tłumaczy się właśnie Cieniawa.

Części wsi

Integralne części wsi Cieniawa: Bania, Bąkowiec, Bielanka, Brzeski, Ćwierć, Dworskie, Działek, Góraki, Karczyska, Kućmy, Ligęzówka, Na Drodze, Na Garbach, Na Pólku, Obla, Podedworze, Pod Gościńcem, Podlesie, Podleszcze, Podpołudnie, Porębówka, Psiarki, Rzeki, Skowronki, Stolarzówka, Wierchowina, Zarębka, Ząbry^[5][6].

Historia

Nie wiadomo kiedy dokładnie została założona wieś. Istnieje kilka dokumentów lokacyjnych, które podają różne daty powstania Cieniawy – 1364, 1416 i 1464. Można przypuszczać, ze powstanie wsi nie było aktem jednorazowym, ale odbywało się stopniowo, aż do 1464 roku, kiedy to z całą pewnością Cieniawa już istniała jako samodzielna wieś. O prastarym pochodzeniu miejscowości może świadczyć również fakt, że domy są rozrzucone po dolinach i zboczach wzgórz, można więc przypuszczać, że wieś powstała w wyniku swobodnej, dzikiej kolonizacji. Ten „rozproszony” typ wsi jest charakterystyczny dla najstarszych miejscowości na Sądecczyźnie. Dziś Cieniawa składa się z kilkunastu osiedli – przysiółków, które tradycyjnie nazywane są w zależności od usytuowania w terenie, nazwiska rodziny bądź zawodu, jaki wykonują mieszkańcy przysiółka.

Historia Cieniawy od początku jest ściśle związana z sąsiednim Mystkowem, który przez ponad 500 lat był siedzibą parafii. Cieniawa usamodzielniła się jako parafia dopiero w latach 80. XX wieku. W 1980 roku Kuria Diecezjalna zaleciła odprawianie w każdą niedzielę jednej mszy świętej w Cieniawie. Uruchomiono pierwszą kaplicę – początkowo w salce katechetycznej w domu prywatnym, potem w wyremontowanym i dostosowanym do potrzeb dawnym Domu Nauczyciela. Pierwsza pasterka w kaplicy została odprawiona w Boże Narodzenie na przełomie lat 1980/1981. W 1981 roku po uzyskaniu zezwolenia od władz państwowych, wybudowana została nowa kaplica, a w 4 czerwca tego roku Kuria Diecezjalna wyznaczyła księdza Franciszka Olczaka na duszpasterza parafii.

Zabytki

Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[7].

• Kapliczka.

Ochotnicza straż pożarna działa od 1930 roku i posiada samochód Steyr^[8].

Ważne daty

• 1891 - założenie szkoły ludowej w Cieniawie;
• 1930 – powstaje pierwsza ochotnicza straż pożarna;
• 1960 – budowa domu kultury;
• 1963 – elektryfikacja wsi;
• 10.04.1981 – decyzja o budowie kościoła wydana przez wojewodę;
• 01.09.1981 – powstanie parafii;
• 27.05.1982 – rozpoczęcie prac przy budowie kościoła;
• 25.12.1982 – dolny kościół oddany do użytku;
• 27.10.1985 – poświęcenie kościoła przez ks. biskupa Jerzego Ablewicza (w tym czasie została wybudowana plebania i został urządzony cmentarz);
• 1989 – wybudowano dzwonnicę;
• 1995 – oddano do użytku nowo wybudowaną kaplicę cmentarną.

Zobacz też

• Parafia św. Franciszka z Asyżu w Cieniawie

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Archiwalna strona wsi
• Cieniawa 1(1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 689 .