2 Dywizja Piechoty Legionów

Ten artykuł dotyczy 2 Dywizji Piechoty Legionów. Zobacz też: 2 Dywizja Piechoty - inne dywizje piechoty o numerze 2.

2 Dywizja Piechoty Legionów

1 Dywizja Piechoty Legionów

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	21 lutego 1919[1]
Rozformowanie	29 września 1939
Nazwa wyróżniająca	Legionów
Tradycje
Kontynuacja	2 Brygada Zmechanizowana
Dowódcy
Pierwszy	gen. ppor. Bolesław Roja
Ostatni	płk dypl. Antoni Staich
Działania zbrojne
wojna polsko-bolszewicka bitwa pod Mołodecznem (1–3 VII 1919) bitwa pod Borysowem (VIII-X 1919) bitwa pod Murową (19 i 28 V 1920) bitwa pod Mińskiem (9-11 VII 1920) bitwa nad Niemnem (20–26 IX 1920) kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja	Garnizon Kielce[2]
Rodzaj sił zbrojnych	wojsko
Rodzaj wojsk	piechota
Podległość	Armia „Łódź” GO „Piotrków” (od 8 IX)
Skład	2 pułk piechoty 3 pułk piechoty 4 pułk piechoty 2 pułk artylerii lekkiej

2 Dywizja Piechoty Legionów (2 DP Leg.) – wielka jednostka piechoty Wojska Polskiego II RP.

W okresie II RP dowództwo 2 DP Leg. stacjonowała w Kielcach^[3]. W jej skład w 1923 wchodziły: 2., 3. i 4. pułki piechoty Legionów^[4].
W czasie kampanii wrześniowej dywizja walczyła w składzie Armii „Łódź”. Od 4 września biła się na głównej linii oporu pod Strońskiem. Jej 2 pp Leg. bronił Borowej Góry. 13 września dywizja przebijała się pod Ożarowem do Warszawy. Jej resztki dotarły do Modlina i broniły twierdzy aż do jej kapitulacji^[5].

Formowanie i walki

21 lutego 1919 roku w Jabłonnie-Zegrzu została sformowana 1 Dywizja Piechoty Legionów. Początkowo występowała w składzie trzech pułków. Po zmianie koncepcji organizacyjnej całości piechoty Wojska Polskiego uzupełniono ją czwartym pułkiem^[6]. 23 maja 1919 roku została przemianowana na 2 Dywizję Piechoty Legionów. W skład dywizji wchodziła II i IV Brygada Piechoty Legionów oraz 2 Brygada Artylerii Legionów^[7]. Od 14 czerwca 1919 roku dla uniknięcia pomyłek przy określaniu 1 bądź 2 Dywizji Piechoty Legionów obok nazwy dywizji należało podawać, w nawiasie, nazwisko dowódcy np. 1 Dywizja Piechoty Legionów (gen. Śmigły)^[8].
W okresie wojny polsko-bolszewickiej 2 DP Legionów tworzyły II Brygada Piechoty w składzie 2 i 4 pułki piechoty Legionów, oraz IV Brygada Piechoty z 4 pułkiem piechoty Legionów i 24 pułk piechoty. Dodatkowo 21 lutego 1919 utworzono II Brygadę Artylerii Polowej przemianowaną wcześniej z I Brygady Artylerii^[9].

Dywizja w okresie pokoju

Po zakończeniu wojny jednostki 2 DP pełniły służbę graniczną na Suwalszczyźnie. Po zakończeniu służby na granicy, w połowie 1922 jednostki dywizji skierowane zostały skierowane zostały do garnizonów pokojowych: 2 pułk piechoty do garnizonu Pińczów i Staszów, 3 pułk piechoty do Jarosławia i Niska, a 4 pułk piechoty, 2 pułk artylerii polowej i dowództwo dywizji do Kielc. Wszystkie jednostki dywizji w latach 30. XX wieku posiadały status pułków typu I. Jedną z ważniejszych inwestycji była budowa w 1923 Obozu Ćwiczeń Daleszyce. Do wybuchu wojny odbywały się tam letnie ćwiczenia poborowych. Odbywały się tam też ćwiczenia dywizyjne z udziałem jazdy i broni pancernej. Pod koniec marca 1939 2 DP Leg wystawiła ponad 80-osobowy kontyngent żołnierzy do zmiany załogi Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte. Całością dowodził por. Leon Pająk^[10].

Obsada personalna w marcu 1939

Ostatnia „pokojowa” obsada personalna dowództwa dywizji^[11][a]:

Stanowisko	Stopień, imię i nazwisko
dowódca dywizji	płk Jan Surówka
I dowódca piechoty dywizyjnej	płk dypl. Stefan Paweł Rowecki
szef sztabu	ppłk dypl. Mieczysław Pęczkowski
I oficer sztabu	kpt. dypl. Józef Henryk Schirmer
II oficer sztabu	kpt. Kazimierz Godzisław i
komendant rejonu PW konnego	mjr kaw. Lucjan Antoni Szymański
dowódca łączności	mjr łączn. Stefan Prokop
oficer taborowy	rtm. adm. Józef I Burzyński
oficer intendentury	kpt. int. Witold Aleksander Broniewski

Dywizja w kampanii wrześniowej

Wysunięte nad granicę siły główne Armii „Łódź” nawiązały 1 września od 5.00 styczność bojową z przeważającymi siłami nieprzyjaciela w całym pasie działania Armii. Walczono głównie na skrzydłach, lecz na całym froncie wystąpiło przeciw polskim oddziałom bardzo intensywnie niemieckie lotnictwo bombowe i nurkowe^[13]. W pierwszych dniach wojny 2 Dywizja Piechoty Legionów pod dowództwem płk. dypl. Jana Surówki znajdowała się w odwodzie Armii „Łódź” gen. Juliusza Rómmla^[14].

Do 5 września

1 września wyładowała się w rejonie Łaska i skoncentrowała oddziały pod Zelowem^[15]. Wieczorem 2 września odesłano do Bełchatowa do dyspozycji gen. Thomrnee 2 pułk piechoty Legionów z zadaniem zorganizowania obrony odcinka „Góra Borowa” w przedłużeniu pozycji 30 Dywizji Piechoty. Pułk otrzymał wzmocnienie w postaci 7 batalionu ckm^[16]. Był on pierwszą jednostką dywizji, która weszła do walki. Pułk, razem z 7 batalionem ckm, batalionem marszowym 146 pp i oddziałem zwiadu z 2 DPLeg. uczestniczył w walkach pod Borową Górą z niemiecką 4 DPanc. Pozostała część dywizji stała ciągle w odwodzie.

3 września w godzinach porannych skierowany został do dyspozycji dowódcy 10 Dywizji Piechoty 4 pułku piechoty Legionów wzmocniony dywizjonem artylerii lekkiej. Miał on stanowić miejscowy odwód, albo też obsadzić odcinek 31 pułku piechoty^[17]. W pas obrony 10 DP przybył około 22.00. Tu czekał go nowy rozkaz dowódcy Armii nakazujący nakazujący mu natychmiastowy odmarsz do Luciejewa do dyspozycji dowódcy 28 Dywizji Piechoty gen. Ankowicza^[18].
W tym czasie zgrupowanie 2 pp Leg z dywizjonem 2 pal, wzmocnione 7 batalionem ckm, ufortyfikowało odcinek „Góra Borowa”. W jego przedłużeniu zaczął improwizować obronę nad rzeczką Prudką, po jej ujście do rz. Luciąży, ppłk Pollak dwoma batalionami 146 pułku piechoty i oddziałami marszowymi^[19]. Stacjonująca nadal w odwodzie 2 DP (bez dwu pułków i dwu dywizjonów artylerii lekkiej) otrzymała rozkaz przesunięcia się w nocy do rejonu Zelowa^[19]. Zapowiedziane jako wzmocnienie zgrupowanie 4 ppleg przymaszerowało o godz. 22 do 10 DP, lecz zastało tam nowy rozkaz dowódcy Armii, nakazujący mu natychmiastowy odmarsz do m. Luciejów do rozporządzenia dowódcy 28 DP gen. Bończy-Uzdowskiego^[18].

4 września doszło do pierwszych walk na pozycji głównej. Największy napór przeciwnika zaznaczył się na obydwu skrzydłach Armii. Około 16.00 4 pp Leg. wszedł w ugrupowanie 28 DP jako jej odwód. Dywizjon artylerii wzmocnił artylerię dywizyjną 28 DP^[20]. Zgrupowanie 2 pp Leg. ufortyfikowało się na Górze Borowej i miało styczność tylko z podjazdami pancernymi^[20]. W tym dniu 2 DP (bez dwu pułków i dwu dywizjonów lekkich) znajdowała się w okolicach Zelewa w odległości 30 km od 10 DP, 15 km od 28 DP^[21].

Od 4 września 4 pp Leg. bronił głównej pozycji obronnej pod Strońskiem nad Wartą i Zapolicami na skrzydle 10 DP, a 3 pp Leg. walczył pod lasem Murzynek i miejscowością Wygiełzów.

5 września dywizja kontratakowała niemiecką 17 DP, próbując odeprzeć ją za Wartę. 2 pp Leg., broniący Borowej Góry, pod wieczór wycofał się, a wkrótce cała dywizja dostała rozkaz odwrotu.

6 września

Nocą z 5 na 6 września dywizja rozpoczęła przegrupowanie w kierunku na Łask. Sztaby 2 i 28 DP nie uzgodniły dróg odwrotu swoich pododdziałów i w czasie marszu nastąpiło przemieszanie się kolumn. W godzinach popołudniowych 2 DP osiągnęła rejon lasów Wronowice oraz las płn. Kolumna i przyjęła ugrupowanie obronne. Na prawym skrzydle bronił się 3 pp z I/2 pal ugrupowując się na zachodnim skraju lasu Rembów – Wola Stryjewska; na lewym skrzydle bronił się 4 pp z II/2 pal zajmując rejon zachodni skraju lasu Wronowice, szosa Łask – Pabianice. Kawaleria dywizyjna ubezpieczała na zachód od Anielina; a 92 kompania czołgów rozpoznawczych i kompania kolarzy na zachód od Łaska. Stanowisko dowodzenia dywizji rozwinięto 10 km za broniącymi się pułkami w Piątkowisku. Dowódca dywizji nie miał kontaktu z oddziałami z GO gen. Dindorfa-Ankowicza i nie uzgodnił z nimi współdziałania^[22].
Około 16.00 pod Łask podeszły czołowe elementy rozpoznawcze niemieckiej 17 DP, które po godzinnej walce odrzuciły dywizyjne ubezpieczenia. Do wieczora siły główne 17 DP nie podeszły przed przedni skraj obrony. w tych komfortowych warunkach płk Dojan-Surówka zdecydował przegrupować dywizję nocą z 6 na 7 września w rejon Konstantynów – Srebrna, gdzie miała przejść do obrony, z przednim skrajem na Nerze w pasie Mirosławice – Lublinek. Po przyjęciu ugrupowania marszowego oddziały rozpoczęły przegrupowanie marszrutami: Poleszyn, Dobroń, Kudrowice, Konstantynów. Stanowisko dowodzenia 2 DP rozwinęło się w Radogoszczy w pasie działania GO gen. Dindorfa-Ankowicza, a pomimo to dowódcy nie uzgodnili współdziałania podległych oddziałów^[23].

7 września

We wczesnych godzinach rannych 7 września oddziały 2 DP (bez 2 pp) osiągnęły nakazany rejon Konstantynów – Srebrna^[24]. Dowódca dywizji zdecydował jednak nie rozwijać obronnie pułków na rubieży Neru, lecz maszerować dalej do rejonu Wola Cyrusowa – Skoszewy. W tym czasie niemiecka 10 DP ruszyła z rejonu Szadka i była oddalona około 30 km od oddziałów polskich, a 17 DP maszerując sprzed Łaska około 20 km od przedniego skraju obrony polskiej 28 DP. Uderzenie niemieckiego 13 KA mogło nastąpić przypuszczalnie w południe, a na kierunku Konstantynowa — nawet w godzinach popołudniowych^[25]. Dywizja miała także zabezpieczone skrzydła. Na prawo w kierunku Aleksandrów – Zgierz działały wojska GO gen. Dindorfa-Ankowicza, a na lewo w rejonie od Pabianic i Gór Wolskich działała 28 Dywizja Piechoty. Wobec powyższego decyzja do wydłużenia przegrupowania nie miała taktycznego uzasadnienia, tym bardziej że oddziały dywizji potrzebowały odpoczynku, a marsz dzienny narażał je na uderzenia lotnicze^[26]. Od 9.00 oddziały dywizji dywizja ruszyły do nowego rejonu bez żadnego oddziaływania ze strony nieprzyjaciela. Około południa przechodziły przez Łódź, a ludność cywilna zaopatrywała żołnierzy w żywność^[27], ale nieuzasadniony pośpiech uniemożliwił dywizji uzupełnienie zapasów w łódzkich magazynach wojskowych. Na odcinku Nowosolna – Skoszewy przegrupowujące się oddziały 2 DP spotkały się z działalnością dywersji niemieckiej. Późną nocą dywizja osiągnęła nakazany rejon. 3 pp ześrodkował się w lesie na północ od Woli Cyrusowej, a 4 pp w lesie na wschód od Skoczew, natomiast kawaleria dywizyjna miała prowadzić rozpoznanie w kierunku na Stryków. Na rozwinięte w lesie na zachód od Kamienia stanowisko dowodzenia napadli je niemieccy dywersanci. Rozproszony został sztab 2 DP zebrał się około północy w rejonie ześrodkowania 3 pp, w gajówce na północnym skraju lasu, na zachód od Lubowidza^[28]. W nocy na 8 września płk Dojan-Surówka otrzymał rozkaz od dowódcy podgrupy taktycznej (2 i 28 DP^[29]), gen. Bończy-Uzdowskiego, do dalszego przegrupowania dywizji za Mrogę. Tam dywizja miała miała przejść do obrony w pasie (wył.) Głowno, (wył.) Kamień. Przejście 2 DP do obrony według otrzymanego zadania wymagało 10-kiłometrowego przegrupowania, co było trudne do zrealizowania ze względu na skrajne przemęczenie oddziałów^[28].

8 września

8 września dywizja walczyła na południe od Głowna na pozycji nad rzeką Mrogą, gdzie nastąpiło ponowne połączenie dywizji z 2 pp Leg. Dywizja przyjęła ugrupowanie jednorzutowe. Na prawym skrzydle zajął obronę 3 pułk piechoty wspierany przez 2 dywizjon artylerii ciężkiej, na lewym 4 pułk piechoty z II/2 pal, w centrum bronił się słaby batalion 146 pułku piechoty ppłk Topczewskiego. Kierunek na Głowno zabezpieczały pozabatalionowe pododdziały 146 pp. Stanowisko dowodzenia dywizji rozwinęło się w Zajrzewie. Kawaleria dywizyjna, kompania kolarzy i drugi rzut sztabu dywizji oderwały się i wycofały w kierunku Warszawy.
Przed południem gen. Thommee omówił plan dalszego odwrotu z dowódcą piechoty dywizyjnej płk. dypl. Staichem^[30]. W nocy z 8 na 9 września po ataku dywersantów niemieckich na sztab dywizji, dowódca dywizji płk Surówka doznał załamania nerwowego i wraz z szefem sztabu dywizji ppłk dypl. Mieczysławem Pęczkowskim i mjr. Prokopem wsiadł do samochodu i odjechał. 9 września dowództwo dywizji objął płk dypl. Antoni Staich. Wycofująca się dywizja dostała rozkaz do obrony nad Rawką^[31][32].

W tym czasie niemiecka 10 Dywizja Piechoty nie utrzymywała ciągłej styczności ogniowej z broniącą się na Mrodze polską 2 DP. 4 pułk piechoty otrzymywał rozbieżne rozkazy do wycofania się w kierunku Skierniewic lub pozostawania w na rubieżach obronnych. Od broniących się głównych sił dywizji odłączyło się dowództwo 2 pułku artylerii lekkiej z I/2 pal. We wczesnych godzinach rannych dowódca 2 DP rozpoczął przegrupowanie swoich sił po jednej marszrucie na kierunku: Kuźmy – Bobrowa – Chlebów – Skierniewice. 5/2 pal nie otrzymała rozkazu do odmarszu i po odejściu własnej piechoty kontynuowała walkę^[33].

Zerwanie styczności ogniowej z nieprzyjacielem i skryty manewr dywizji były zaskoczeniem dla Niemców. Około 8.00 artyleria niemieckiej 10 DP wykonała ogniowe przygotowanie ataku na opuszczone pozycję 4 pułku piechoty.
W lesie pod Bobrową 2 DP zatrzymała się na dłuższy odpoczynek i porządkowała oddziały. Po wykonaniu 20-kilometrowego przemarszu z rejonu Grzmiącej dołączył do swojej macierzystej dywizji 2 pułk piechoty^[34].
W godzinach popołudniowych dywizja rozpoczęła przegrupowanie na Maków. Jako ariergarda maszerował 3 pułk piechoty. Obsadzał on kolejno rubieże: Trzcianka, Bobrowa, Chlebów i na wschód od Makowa. Przejściowym rejonem ześrodkowania 2 DP był Maków. Stąd około 18.00 dywizja ruszyła do dalszego nocnego marszu na Rawkę^[35].

Po 10 września

10 września na rozkaz nowego dowódcy Armii „Łódź”, gen. Wiktora Thommée, 2 DPLeg. wraz z 28 DP i 30 DP miała przebijać się w kierunku na Warszawę^[36]. Po początkowych sukcesach w ciężkich walkach o Brwinów, Mszczonów i Błonie, a następnie Ołtarzew i Ożarów, dywizje zostały powstrzymane przez siły niemieckich XI i XVI Korpusów Pancernych. Walki 2 DP Leg. pod Ołtarzewem–Ożarowem, a szczególnie 2 pp Leg., opóźnił przemarsz sił niemieckich, które zdążały spod Warszawy w kierunku działań nad Bzurą. Niemcy pozostawili pod Warszawą tylko część swoich sił, co zmniejszyło ich aktywność w obleganiu stolicy.

W rezultacie 13 września zmieniono kierunek odwrotu na Modlin. Resztki dywizji jeszcze tego samego dnia w składzie zgrupowania gen. W. Thommée dotarły do Modlina, gdzie od 14 września broniły twierdzy na odcinku obronnym wokół Zakroczymia do jej kapitulacji 29 września. Wielu żołnierzy dywizji zostało zamordowanych przez Niemców już po ogłoszeniu rozejmu w dniu 28 września.

Organizacja wojenna dywizji w 1939

 Osobny artykuł: Organizacja wojenna polskiej dywizji piechoty w 1939 roku.

• Kwatera Główna 2 Dywizji Piechoty Legionów
  • kompania sztabowa – kpt. Kazimierz Korzeniowski
  • kompania gospodarcza
  • sąd polowy
  • poczta polowa
• 2 pułk piechoty Legionów
• 3 pułk piechoty Legionów
• 4 pułk piechoty Legionów
• 2 pułk artylerii lekkiej Legionów
• 2 dywizjon artylerii ciężkiej
• 2 batalion saperów
• bateria motorowa artylerii przeciwlotniczej nr 2
• kompania telefoniczna 2 DP Leg.
• pluton radio 2 DP Leg.
• pluton łączności KG 2 DP Leg.
• drużyna parkowa łączności 2 DP Leg.
• szwadron kawalerii dywizyjnej nr 2
• samodzielna kompania km i broni towarzyszących nr 101 – ppor. rez. Jan Stefan Gruszka
• kompania kolarzy nr 101 – ppor. Wacław Jan Bejczek
• pluton taborowy nr 2
• pluton pieszy żandarmerii nr 2
• park intendentury nr 11

Obsada personalna Kwatery Głównej w 1939

• dowódca - płk dypl. Jan Surówka (do 8 IX 1939)
• dowódca piechoty dywizyjnej – płk dypl. Antoni Staich (od 8 IX 1939 dowódca dywizji)
• dowódca artylerii dywizji – płk dypl. Henryk Romiszowski
• dowódca saperów – mjr Franciszek Kostek
• dowódca kawalerii dywizyjnej - mjr Stanisław Nakoniecznikoff-Klukowski
• szef sztabu – ppłk dypl. Mieczysław Pęczkowski (do 8 IX 1939)
• oficer operacyjny – kpt. dypl. Zygmunt Szydłowski (od 8 IX 1939 szef sztabu dywizji), kpt. Stefan Franciszek Krasnodębski (od 8 IX 1939)
• dowódca łączności – mjr Stefan Prokop
• kwatermistrz – kpt. dypl. Jan Ferdynand Ender
• szef służby zdrowia - mjr lek. Józef Wiloch

Obsada personalna Dowództwa 2 DP Leg.

Dowódcy dywizji

• gen. ppor. Bolesław Roja (II – VIII 1919)
• gen. Henryk Minkiewicz (VIII 1919 – VIII 1920)
• płk Michał Żymierski (VIII 1920 – 1921)
• gen. bryg. Aleksander Narbut-Łuczyński (1921 – 20 V 1930)
• gen. bryg. Juliusz Zulauf (20 V 1930 – IV 1938)
• płk piech. Jan Surówka (IV 1938 – IX 1939)
• płk dypl. Antoni Staich (od 8 IX 1939)

Dowódcy piechoty dywizyjnej

 Osobny artykuł: Dowódca piechoty dywizyjnej.

• płk piech. Mieczysław Smorawiński (IX 1921 – III 1927)
• płk piech. Brunon Olbrycht (IV 1927 – I 1930 → komendant Doświadczalnego Centrum Wyszkolenia^[37])
• płk dypl. piech. Stanisław Borowiec (VI 1930^[38] – 1934)
• płk piech. Jan Surówka (XII 1934^[39] – IV 1938 → dowódca dywizji)
• płk dypl. piech. Stefan Rowecki (VII 1938 – VI 1939)
• płk dypl. piech. Antoni Staich (VI – 8 IX 1939)

Szefowie sztabu

 Osobny artykuł: Szef sztabu.

• kpt. SG Tadeusz Leon Sheybal (od VII 1921^[40])
• kpt. / mjr SG (art.) Wiktor Czopp (1923 – 15 X 1924 → dowódca III/2 pap^[41])
• mjr / ppłk SG (piech.) Zygmunt Jerzy Kuczyński (15 X 1924 – 12 IV 1926 → zastępca dowódcy 2 pp Leg.)
• mjr SG (sap.) Konrad Pokorny-Ruszczyc (IV 1926^[42] – X 1927 → szef Oddziału Wyszkolenia DOK II^[43])
• mjr SG (piech.) Tadeusz II Rudnicki (X 1927^[44] – 15 IX 1929 → DOK IV^[45])
• mjr dypl. Mieczysław Karol Dobrzański (1 IX 1929 – 23 X 1931 → dowódca 1 batalionu strzelców)
• mjr dypl. Wacław Sosnkowski (X 1931^[46] – X 1932 → DOK VI^[47])
• mjr / ppłk dypl. piech. Aleksander Bieniecki (X 1932^[47] – VI 1933 → zastępca dowódca 4 pp Leg.^[48])
• mjr dypl. piech. Władysław Józef Czyrko (od VII 1933^[49])
• ppłk dypl. Mieczysław Pęczkowski (1937 – 8 IX 1939)
• kpt. dypl. Zygmunt Szydłowski (8 – 29 IX 1939)

Kapelani

• ks. mjr Franciszek Łuszczki (25 XI 1919 – 1 V 1921 → proboszcz dywizji)^[50]

Żołnierze Dywizji (w tym OZ) – ofiary zbrodni katyńskiej

 Osobne artykuły: zamordowani w Katyniu, zamordowani w Charkowie, zamordowani w Kalininie, zamordowani z Ukraińskiej Listy Katyńskiej (ULK) i zamordowani z Białoruskiej Listy Katyńskiej (BLK).

Biogramy zamordowanych znajdują się na stronie internetowej Muzeum Katyńskiego^[51]

Nazwisko i imię	stopień	zawód	miejsce pracy przed mobilizacją	zamordowany
Słupecki Bogusław[52]	kapitan	żołnierz zawodowy		Charków

Odtworzenie dywizji w ramach Armii Krajowej

W wyniku akcji odtwarzania przedwojennych jednostek wojskowych powstała w 1944 2 Dywizja Piechoty Legionów AK „Pogoń” pod dowództwem ppłk. Antoniego Żółkiewskiego ps. „Lin” (Okręg Radom-Kielce AK).

 Osobny artykuł: 2 Dywizja Piechoty Legionów Armii Krajowej.

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
• Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24. T. III/2. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
• Zdzisław Jagiełło: Piechota Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Bellona, 2007. ISBN 978-83-11-10206-4.
• Tadeusz Jurga: 1939: obrona Polski i Europy. Warszawa: Bellona, 2014. ISBN 978-83-11-12895-8.
• Tadeusz Jurga: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. Regularne jednostki Wojska Polskiego w 1939: organizacja, działania bojowe, uzbrojenie, metryki związków operacyjnych, dywizji i brygad. T. 7. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• Marian Porwit: Komentarze do historii polskich działań obronnych 1939 roku. T. I, II, III. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 1983. ISBN 83-11-06793-7.
• Bronisław Prugar-Ketling (red.): Księga chwały piechoty. Warszawa: Departament Piechoty MSWojsk, Warszawa 1937-1939. Reprint: Wydawnictwo Bellona, 1992.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
• Adam Rzadkowski: Wielka księga piechoty polskiej 1918–1939. 2 Dywizja Piechoty Legionów. Warszawa: Edipresse Polska SA, 2016. ISBN 978-83-7945-594-2.
• Jan Wróblewski: Armia „Łódź” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• Apoloniusz Zawilski: Bitwy polskiego września. Kraków: Znak Horyzont, 2019. ISBN 978-83-240-5692-7.