De gevangenneming van Christus (Caravaggio)

De gevangenneming van Christus
Kunstenaar	Caravaggio
Jaar	circa 1602
Techniek	Olieverf op doek
Afmetingen	133,5 × 169,5 cm
Museum	National Gallery of Ireland
Locatie	Dublin
Inventarisnummer	L.14702
Portaal    Kunst & Cultuur

De gevangenneming van Christus (Italiaans: Presa di Cristo nell'orto of Cattura di Cristo) is een schilderij van Caravaggio. In de vroege jaren 90 van de twintigste eeuw ontdekte Sergio Benedetti het in een Jezuïetencollege in Dublin. Sindsdien heeft de National Gallery of Ireland in die stad het in permanente bruikleen.

Voorstelling

Het schilderij toont het moment waarop Judas Jezus verraadt en drie soldaten Christus arresteren. Deze Bijbelscène speelt zich af in de hof van Getsemane, maar de achtergrond is zo donker dat de omgeving voor de toeschouwer verborgen blijft. Jezus accepteert zijn lot berustend, met neergeslagen ogen en zijn handen gevouwen als teken van geloof. De derde soldaat gaat grotendeels schuil achter een man die met een lantaarn de scène verlicht, waarschijnlijk een zelfportret van de artiest. Aan de linkerkant vlucht Johannes schreeuwend en met uitgespreide armen, terwijl een van de soldaten zijn mantel grijpt. De hoofden van Jezus en de apostel lopen haast naadloos in elkaar over. De compositie valt op door de centrale positie die de geharnaste arm van de linker soldaat inneemt. Caravaggio ontleende deze compositie aan een houtsnede van Dürer uit 1509.

Kunsthistorici kennen aan sommige details van het schilderij diepere betekenis toe. Zo zou de glanzende arm in het midden kunnen dienen als spiegel, een uitnodiging tot zelfreflectie en gewetensonderzoek. Dergelijke vergelijking werden in Caravaggio's tijd door schrijvers en geestelijken vaker gemaakt. Met het contrast tussen de vluchtende Johannes en de schilder met zijn lamp, zou de artiest duidelijk willen maken dat zelfs een zondaar eeuwen na de gebeurtenis Christus beter kan begrijpen dan zijn vriend.

Herkomst

Ciriaco Mattei, een Romeinse edelman en een van de belangrijkste kunstverzamelaars van zijn tijd, bestelde de De gevangenneming van Christus in 1602 bij Caravaggio. De Mattei hielden het schilderij lang in bezit, pas in 1802 kocht William Hamilton Nisbet, een Britse politicus, het van hen. De ware identiteit van het werk was toen al verloren gegaan, het werd beschouwd als een kopie van het origineel door Gerard van Honthorst, een Utrechtse caravaggist. In de jaren twintig van de twintigste eeuw kocht de Ierse kinderarts Marie Lea-Wilson het schilderij en doneerde het op haar beurt aan de Jezuïeten in Dublin uit dankbaarheid voor hun steun na de moord op haar echtgenoot door het Iers Republikeins Leger op 15 juni 1920.

Pas in de vroege jaren negentig merkte Sergio Benedetti, de toenmalige hoofdconservator van de National Gallery, De gevangenneming van Christus op in de eetzaal van Jezuïeten. Toen het vuil en vernis verwijderd waren, kwam de kwaliteit van het doek duidelijk naar voren. Na uitvoerig onderzoek ontdekten twee studenten van de Universiteit Sapienza Rome in de archieven van de familie Mattei in Recanati het bewijs van de bestelling en betaling van het schilderij.

Afbeelding

• 
  houtsnede van Dürer (detail)

Literatuur

• Anthony Apesos (2010). The Painter as Evangelist in Caravaggio's Taking of Christ. Aurora XI
• Sergio Benedetti (1993) Caravaggio, the Master Revealed. National Gallery of Ireland
• Jonathan Harr (2005). The Lost Painting: The Quest for a Caravaggio Masterpiece. Random House
• F. Mormando (red.) (1999). Saints and Sinners: Caravaggio and the Baroque Image. McMullen Museum of Art

Externe links

• (en) website van de National Gallery of Ireland. Gearchiveerd op 22 juni 2023. Geraadpleegd op 12 maart 2023.
• (en) Michiko Kakutani, On the Trail of a Missing Caravaggio. The New York Times, 2 december 2005. Geraadpleegd op 12 maart 2023.
• (en) Korte presentatie over het schilderij door Adrian le Harivel, conservator van de National Gallery. Gearchiveerd op 20 april 2022. Geraadpleegd op 12 maart 2023.
• (en) Informatie over het schilderij op de website van de National Gallery of Art. Gearchiveerd op 27-2-2009. Geraadpleegd op 12 maart 2023.

Zie de categorie The Taking of Christ by Caravaggio van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.